بررسی ویژگی های جوانه زنی و ارزیابی بنیه بذر گیاهان دارویی مینای پرکپه ای و بابونه دارویی

گیاهان بابونه دارویی و مینای پرکپه¬ای که در بخش¬هایی از اروپا و آسیا به صورت خودرو رویش داشته، از نظر دارویی حایز اهمیت هستند. مطالعات نشان می دهد بذور این گیاهان دارویی دارای انواعی از خواب می¬باشند. خواب در گیاهان تیره آستراسه عمدتا از نوع فیزیولوژیکی می باشد. در این تحقیق، استانداردهای بذری از قبیل وزن هزار دانه و درصد رطوبت سه جمعیت بابونه دارویی و مینای پرکپه¬ای که از مناطق مختلف جمع آوری شدند بررسی گردید. سپس تیمارهای شکستن خواب بذر از قبیل: نیترات پتاسیم، پیش سرمادهی، تاریکی، جیبرلیک اسید و آبشویی، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی بررسی گردید. در ادامه این پژوهش، آزمون های بنیه بذر این گیاهان از قبیل آزمون های: جوانه¬زنی استاندارد، رشد گیاهچه، خاک سرد، چند تنشی، پیری تسریع شده، فرسودگی کنترل شده، هدایت الکتریکی، تترازولیوم و استقرار در عرصه، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی بررسی و بهترین آزمون تخمین بنیه بذر آنها نیز ارایه گردید. در تمام آزمون¬ها، درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی و شاخص بنیه بذر و ضرایب همبستگی محاسبه گردید. بررسی نتایج تجزیه واریانس اثر تیمارهای شکستن خواب بذر نشان داد که بهترین تیمارهای شکستن خواب بذر گیاه بابونه دارویی به ترتیب عبارتند از: پیش سرمادهی به مدت یک هفته، نیترات پتاسیم 3 درصد و جیبرلیک اسید 250 قسمت در میلیون و در گیاه مینای پرکپه ای عبارتند از: تیمار تلفیقی تاریکی و پیش سرمادهی به مدت دو هفته، تاریکی و تیمار تلفیقی آبشویی و تاریکی. همچنین بین درصد جوانه¬زنی و سرعت جوانه¬زنی بیشترین همبستگی وجود داشت. بنابراین می توان از سرعت جوانه زنی به عنوان بهترین شاخص ارزیابی قوه نامیه این گیاهان نام برد. همچنین اختلاف بین جمعیت های مورد اشاره در سطح 5درصد معنی دار بوده و بالاترین قوه نامیه (5/86) مربوط به جمعیت گچساران بابونه و مینای نور (3/68) می باشد. بررسی نتایج آزمون های بنیه نشان داد که در گیاه بابونه دارویی بین آزمون قوه نامیه (سرعت جوانه زنی استاندارد) و درصد استقرار در عرصه و در مینای پرکپه¬ای بین آزمون رشد گیاهچه و درصد استقرار در عرصه گیاه همبستگی بالایی وجود دارد. بنابراین این آزمون¬ها به عنوان بهترین آزمون تخمین بنیه بذر گیاهان مذکور توصیه می شوند. همچنین بیشترین درصد استقرار در عرصه، مربوط به جمعیت گچساران بابونه (72 درصد) و مینای نور (6/59 درصد) می¬باشد. بررسی نتایج نشان داد که شاخص¬های جوانه¬زنی و بنیه بذر جمعیت های نامبرده در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنی دار بوده که این اختلاف می-تواند ناشی از تفاوت شرایط محیطی از قبیل: سرما، نور، نوع خاک و سایر عوامل اکوفیزیولوژیک حاکم در عرصه طبیعی آنها باشد.